Kiedy dziecko osiąga gotowość szkolną
Kiedy dziecko osiąga gotowość szkolną
Moment, w którym dziecko rozpoczyna naukę w szkole jest przeżyciem nie tylko dla niego samego, ale również dla jego rodziców. Jest to moment przełomowy, moment radości i dumy. Rodzice, nauczyciele mają obawy czy dziecko poradzi sobie z tak wielką zmianą? Czy będzie potrafiło podporządkować się szkolnej dyscyplinie? Czy wejdzie w pozytywne relacje z rówieśnikami i nauczycielami? Czy wreszcie da sobie radę z przyswajaniem materiału szkolnego.
DEFINICJA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ:
Dojrzałość szkolna według znanego polskiego pedagoga Stefana Szumana; „...to poziom rozwoju w sferach: fizycznej, umysłowej, emocjonalnej i społecznej, który czyni dziecko wrażliwym i podatnym na nauczanie i wychowanie w pierwszej klasie szkoły podstawowej...”
Zapoznajmy się zatem pokrótce z każdą z wyżej wymienionych sfer, które kształtują się w wieku przedszkolnym.
Sfera motoryczna :
Motoryka duża – kształtuje się postawa, równowaga, stabilizacja centralna, świadomość ciała i przestrzeni. Przejawia się to w prawidłowym chodzie, bieganiu, podskokach, skokach obunóż i na jednej nodze, wchodzeniu i schodzeniu po schodach krokiem naprzemiennym bez podtrzymywania poręczy. Wykonywaniu zadań ruchowych wymagających sprawności, wytrzymałości i prawidłowiej równowagi. Chwytaniu, łapaniu, piłki, woreczków. Dziecko chętnie i aktywnie uczestniczy we wszystkich zabawach ruchowych, bieżnych, wytrzymałościowych.
Motoryka mała – kształtuje się lateralizacja ( dominacja nogi, ręki, oka, ucha), chwyt pisarski - to ważny czas dla prawidłowego wypracowania chwytu pisarskiego. Dobra koordynacja ruchów, w szczególności rąk i palców, (rysowanie, lepienie, wycinanie, a później kreślenie cyfr i liter - co jest ważne w nauce pisana. Dziecko pretendujące do pójścia do szkoły powinno być odporne na zmęczenie i dysponować odpowiednim dla swojego wieku zasobem sił fizycznych. Dobra sprawność rąk, koordynacja ruchowa oraz koordynacja ruchowo – wzrokowa będą szczególnie potrzebne podczas bardzo różnorodnych zajęć w szkole.
Sfera umysłowa – dziecko dojrzałe umysłowo interesuje się nauką szkolną i wszystkim co jej dotyczy, czyli czytaniem, pisaniem, liczeniem. Prawidłowo kształtujący się słuch fonemowy pozawala na syntezę i analizę słuchową wyrazów. Prawidłowa synteza i analiza wzrokowa pozwala na odpoznawanie znaków, symboli i liter co sprzyja łatwości w czytaniu a później pisaniu. Dziecko potrafi skupić uwagę na jednej czynności a rozpoczęte zadanie doprowadza do końca.
Rozwój myślenia operacyjnego kształtuje się, dziecko potrafi dokonywać obliczeń bez użycia liczmanów, sprawnie przelicza, porównuje, dodaje, odejmuje, myśli logicznie, potrafi ułożyć historyjkę obrazkową i opowiada ją. Komunikuje się z innymi, a jego mowa jest prawidłowa artykulacyjnie ( realizuje wszystkie dźwięki języka ojczystego). Rozumie przekazywane mu polecenia, instrukcje czy wiadomości i realizuje je.
Sfera emocjonalna – dziecko dojrzałe emocjonalnie odczuwa więź ze swoim najbliższym otoczeniem. Odpowiednio reaguje na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania lub nauki. Jest stabilne emocjonalnie, radzi sobie z uczuciami: złości, smutku, stresu, radości, reaguje adekwatnie do sytuacji. Nie płacze z błahego powodu, nie popada w konflikty z rówieśnikami. Potrafi odpowiednio do wieku panować nad swoimi emocjami, kontroluje je.
Sfera społeczna – dziecko dojrzałe w sferze społecznej nawiązuje kontakty z innymi. Akceptuje i respektuje zasady i reguły panujące w zespole klasowym i szkolnym. Harmonijnie współżyje w grupie. Jest samodzielne w czynnościach samoobsługowych, higienicznych, porządkowych, edukacyjnych. 7 latek różnicuje dobro od zła, zna zasady poruszania się w ruchu publicznym – wie jak należy prawidłowo przechodzić przez jezdnię.
Oceny dojrzałości szkolnej dziecka nauczyciel dokonuje w wyniku przeprowadzonych zadań i obserwacji oraz na bazie codziennej pracy w oddziale przedszkolnym. Bardzo ważna w przygotowaniu dziecka do szkoły jest współpraca z domem rodzinnym. Rodzice powinni zdawać sobie sprawę, jak ważnym okresem jest wiek przedszkolny. Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie i osiągnięcie gotowości szkolnej jest sprawą indywidualną. Jednak warto pamiętać o kamieniach milowych w rozwoju. Istotną sprawą jest by przed przekroczeniem progu szkoły dziecko osiągnęło podstawy będące podwaliną do dalszej edukacji. Jeżeli tak się nie dzieje, niezbędna jest specjalistyczna diagnoza w PPP oraz pomoc w formie zajęć dodatkowych w placówce lub specjalistycznych instytucjach.
Opracowała
Maria Piątek